Çocuk Eğitiminde Peygamberimizin Metodu

cocuk-vektor

Çocuğun varlık dünyasında ilk gördüğü, evi ve ailesidir. Bundan dolayı çocuk, yaşamın ilk örneklerini ev halkından alarak bunları zihninde adeta çizer ve esnek benliğini ilk çevresi olan hane halkının ortaya koyduğu örneklerle şekillendirir. Çocuk bu aşamada nakışa hazır bir kumaş gibidir, istenilen yöne rahatlıkla yönlendirilebilir. Peygamber (s.av) şöyle buyurmuştur: “Her doğan çocuk İslam fıtratı üzere doğar, daha sonra anne babası onu ya Yahudi ya Mecusi ya da Hıristiyan yapar.”

-Eğitim Sorumluluğu
İbn-i Ömer’den rivayetle Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Hepiniz çobansınız; hepiniz güttüğünüz sürüden sorumlusunuz. Devlet reisi de bir çobandır ve sürüsünden sorumludur. Erkek ailesinin çobanıdır ve sürüsünden sorumludur. Kadın kocasının, evinin çobanıdır ve sürüsünden sorumludur. Hizmetkâr efendisinin malının çobanıdır, o da sürüsünden sorumludur. Netice itibariyle hepiniz çobansınız ve güttüğünüzden sorumlusunuz.” (Buhari, Müslim, Tirmizi, Ebu Davud)

Allah (c.c) anne babalara çocuklarını terbiye etmelerini emrederek onları bu noktada sorumlu tutmuştur. Nitekim Allah (c.c) şöyle buyurmuştur: “Ey İnananlar! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun. Onun başında acımasız, güçlü, Allah’ın buyruklarına karşı gelmeyen ve emredildiklerini yapan melekler var.” (Tahrim 6)

-Başarılı Bir Eğitimcilerin Nitelikleri
a) Yumuşak huylu ve ihtiyat sahibi olmak
Nitekim Hz. Peygamber (s.a.v) Eşec b. Kays’a “Sende Allah’ın sevdiği iki huy var: Yumuşak huyluluk ve ihtiyatkârlılık.” demiştir.

b) Sertlikten uzak olmak

Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Allah merhametlidir, yumuşaklığı sever ve o sertliğe ve sertliğin dışındaki şeylere vermediği (ecri) yumuşak huyluluğa verir.” (Müslim)

Şöyle bir olay rivayet edilmiştir. Zeynel Abidin’in kölesi kendisine bir çömlekten su dökerken, çömlek Zeynel Abidin’in ayağına düşerek kırılmış ve ayağı yaralanmıştı. Olay olur olmaz köle hemen: “Efendim! Allah ‘Öfkesini yutarlar’ buyurmuştur.” deyince Zeynel Abidin “Öfkemi yuttum” der. Köle bunun akabinde ayetin “İnsanları affeder” kısmını okuyunca Zeynel Abidin “Seni affettim” der. Köle ayetin son kısmı olan “Allah güzel davranışta bulunanları sever” kısmını okuyunca Zeynel Abidin kölesine “Peki, Allah rızası için seni azad ediyorum, artık hürsün”der.

c) Şefkatli bir kalbe sahip olmak
Ümame (r.a) den şöyle bir olay nakledilir: “Hz. Peygamber’e, sırtına iki çocuğunu almış bir kadın çıkageldi. Hz. Peygamber kadına 3 hurma verdi. O da çocuklarına birer hurma verdi. Sonra çocuklarından biri ağlayınca kadın kalan tek hurmayı çocuklarına bölüştürdü. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurdu: “Kadınlar, çilekeş ve çocuklarına karşı çok merhametlidirler. Şayet eşlerine yaptıkları ( bir takım olumsuz davranışlar ) olmasaydı sadece kıldıkları namazlar cennete girmelerine yeterli olurdu.” (Hâkim, Müstedrek)

d) Günah olmadıkça en kolayını yapmak
e) İnatçı olmamak
Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Cehenneme kimin girmeyeceğini veya cehennemin kimi yakmayacağını size haber vereyim mi? Cana yakın olan, herkesle iyi geçinen, yumuşak başlı olup insanlara kolaylık gösteren kimseleri cehennem yakmaz.” (Tirmizi)

Bunu da oku :  el-Azim

f) Sinirlenmemek
g) Dengeli ve itidalli olmak
h) Örnek kişiliğe sahip olmak
ı) Çocukların anne babaya olan bereketi sebebiyle onların varlığından şikayetçi değil, aksine memnun olmak
i) Çocukları hayatın hem süsü, hem de imtihan olarak bilmek
j) Şeytanın insan nesliyle uğraştığını bilmek
İyad b. Humar’dan rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (s.a.v) bir kutsi hadiste: “Ben kullarımı hak din üzere yarattım. Daha sonra şeytan onlara musallat olup onları yolumdan saptırdı.” buyurur.

k) Anne babanın Salih (iyi hal sahibi) olmasının, çocukları Allah’a itaat etme yönünden motive edeceğini bilmek

Nitekim bu maddeyi “Allah birbirinden gelme bir nesil olarak Âdem’i, Nuh’u, İbrahim ailesi ve İmran ailesini seçip âlemlere üstün kıldı…” (Al-i İmran 34) ayeti de desteklemektedir.

l) Kan ve evlilik bağından doğan yakınlığın Allah’ın koyduğu yasalardan olduğunu bilmek
Nitekim Allah (c.c) şöyle buyurmuştur: “Sudan (meniden) bir insan yaratıp onu nesep ve irsiyet (kan ve evlilik bağından doğan) yakınlığına dönüştüren odur. Rabbinin her şeye gücü yeter.” (Furkan 54)

m) Salih çocuk olması ümidiyle cinsel birliktelik esnasında dua etmek
Nitekim Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Biriniz eşiyle beraber olacağı zaman, ‘Allah’ım! Şeytanı bizden ve bize vereceğin çocuktan uzaklaştır’ derse ve bu beraberlikten çocukları olursa şeytan ona zarar veremez.” (Buhari, Müslim)

n) Çocuğun Allah tarafından yoktan var edilen bir lütuf olduğunu bilmek
o) Çocuğun asıl maddesinin bir damla su olduğunu unutmamak
Ayet-i Celileler bu noktada insanı, aslını ve nelerden oluştuğunu düşünmeye davet eder. Kuran’ın insanı bu nokta üzerine yoğunlaştırması, insanın Allah’ın nimetlerini tanıyıp, kibirlenip, böbürlenmemesi ve Allah’a olan itaatten kaçınmaması içindir.

İnsan neden yaratıldığına bir baksın! Atılan bir sudan yaratıldı. (O su) sırt ile göğüs kafesi arasından çıkar. (Tarık 5-7)

ö) Rahimlerdeki yaratılışı ve ceninin gelişim evrelerini düşünmek
p) Hz. Peygamberin (s.av)çocuğu olmayan birine tavsiyesi

Cabir (r.a) rivayet ediyor:
Ensarden biri Hz. Peygamber’e “Ya Rasulallah! Bugüne kadar hiç çocuğum olmadı” deyince, Hz. Peygamber “Sen fazlaca istiğfar edip çokça sadaka veriyor musun? Dedi. Ravi diyor ki, o kişi daha sonra fazlaca istiğfar edip, çokça sadaka verir oldu, neticede de o zatın dokuz erkek evladı oldu. (Ebu Hanife, Müsned)

r) Çocuğuna ve anne babasına yakın olması

Enes b. Muaz’dan rivayetle Hz. Peygamber (s.a.v) : “Allah’ın kıyamet günü konuşmayacağı, onları temize çıkarmayacağı ve rahmet nazarıyla bakmayacağı bir takım kulları vardır” deyince “Bunlar kimdir Ya Rasulallah!?” denildi. Hz. Peygamber, “Bunlar anne babasından ve çocuğundan uzak kalanlardır.” buyurdu. (Ahmed b Hanbel, taberani)

Çocuğun Doğduğu Gün Yapılacak Şeyler

a) Fitre Miktarı Kadar Sadaka Vermek
b) Miras Hakkına Sahip Olmak
c) Yeni Doğan Çocuğun Varlığı İle Sevinmek
d) Sağ Kulağına Ezan Okumak, Sol Kulağına Da Kamet Getirmek

Bunu da oku :  Kur'an Öğreniyorum 18.Bölüm Lam Harfi

Ezan-ı şerif okunduğunda şeytan ezandan kaçar ve yine şeytan çocuk doğduğunda ona ilişir, zarar verir. Çocuğun doğduğunda ağlaması, bağırması da bu yüzdendir. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Meryem oğlu İsa hariç, dünyaya gelen her bir çocuğu doğumu esnasında şeytan mutlaka dürtükler. Çocuğun ağlaması da şeytanın bu dürtüklemesindendir.” (Buhari, Müslim)

Çocuğun kulağına ezan-ı şerif okumanın, çocuk ezanın manasını anlamasa dahi mutlak surette bir takım faydaları vardır. Birkaçını söylemek gerekirse:
1) Şeytan, ezan-ı şeriften kaçar.
2) Çocuğun kulağına ezan okumakla Allah’ın o çocuğa daveti şeytanın davetinden önce gerçekleşmiş olur.
3) Çocuk nimetinden dolayı Allah’a dua etmek ve şükürde bulunmak
4) Yeni doğan çocuğun damağına çiğnenmiş hurma gibi tatlı bir gıda çalınması

Ebu Musa (r.a) şöyle bir olay anlatır: “Çocuğum oldu ve onu Hz. Peygamber’e getirdim, adını İbrahim koydu. Sonra da çocuğun ağzına çiğnenmiş hurmayı çaldı. Hayır, duasında bulunarak çocuğu bana geri verdi. “ (Buhari, Müslim)

Anne Sütünün Özellikleri
1) Anne sütü sterildir. Mikroplardan arındırılmıştır.
2) Çocuğun emebileceği ısıdadır, yani ılıktır.
3) Çocuk sütü emdikçe yerine yenisi üretilmektedir.
4) Çocuk emmediğinde anne göğsünde bekleyen süt bozulmaz.
5) Anne sütünün içindeki besinler, bebeğin ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş olduğundan sindirimi de kolaydır.
6) Çocuğun sağlıklı bir şekilde büyüyüp gelişebilmesi için gerekli her türlü besini içinde bulundurur.
7) Çocuğu mikroplara karşı korur.
8) Emzirme, çocukla anne arasındaki ruhsal ilişkiyi arttırır.

Hz. Peygamber’in Çocuklara Yönelik Terbiye Yöntemleri
Tespit ettiğimiz kadarıyla Hz. Peygamber’in çocuklara yönelik terbiye yöntemleri birbirinden önemli olan şu 5 ana maddeye dayanmaktadır:

Birinci madde anne-babaların ve eğitimcilerin kendi düşünce ve hareket tarzlarını belirlemek amacıyla hangi kurallara bağlı olmaları gerektiği ile alakalıdır.

İkinci madde anne, baba ve eğitimcilerin, çocuğun aklına, düşüncesine, düşünce sisteminin oluşmasına, akli melekelerini geliştirmesine ve kişilik oluşumuna yön verecek düşünce yöntemleriyle alakalıdır.

Üçüncü madde anne, baba ve eğitimcilerin, çocuğun benliğine etki edebilecek, özgüvenini arttıracak ve ona daha üstün bir ahlaki yapılanma sağlayabilecekleri etkin psikolojik yöntemlerle alakalıdır.

Dördüncü madde anne babaya yapılacak iyiliği ve onlara yapılacak saygısızlıktan sakındırma yöntemiyle alakalıdır.

Beşinci madde çocuğun terbiyesiyle alakalı olarak onun nerede, nasıl ve nelerle dövülebileceği, dövmenin yemekteki tuz ve içilecek ilaç gibi dengeli olması gerektiği bunun fazlasının ya da eksiğinin çocuğun terbiyesini olumsuz yönde etkileyebileceği ve bundan dolayı bu hususa gereken önemin gösterilmesi ile alakalıdır.

Bunu da oku :  İslamda Üç Aylar Kavramı

A) Örnek Kişilik
Ebu Hureyre’den rivayetle, Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir çocuğa “gel sana şunu vereceğim” deyip de vermezse bu söz bir yalan kabul edilir”

B) Yönlendirmede Uygun Zamanı Seçmek
1-Gezi, Yol ve Yolculuk Zamanı
2) Yemek Zamanı
3)Çocuğun Hastalık Zamanı

C) Çocuklar Arası Adaleti Gözetmek
D) Çocukların Haklarına Riayet Etmek
E) Çocuklara Hayır Duasında Bulunmak
F) Oyuncak Almak
G) Çocukları İyiliğe, İtaate Alıştırmak Ve Bunlara Zaman Hazırlamak
H) Fazla Azar Ve Kınamadan Kaçınmak
I) Çocuklara Hikâye Okumak Ve Anlatmak
İ) Çocukla Doğrudan Konuşmak
J) Çocuğu Hz. Peygamber (s.a.v) Gibi Kendisine Daimi Örnek Olabilecek Birine Bağlamak

Çocuğun Benliğinde Etkili Olacak Yöntemlerin Esasları
A) Çocuklarla Beraber Olmak
B) Çocukların Arasında Yarışma Ruhu Canlandırmak Ve Mükâfatlandırmak
C) Çocuklarla Oynamak Ve Onlarla Çocuklaşmak
D) Çocuğun Özgüven Duygusunu Geliştirmek

Fiziksel Yapısı
A) Çocuğun Yüzücülük, Okçuluk Ve Binicilik Gibi Spor Dallarını Öğrenme Hakkı
Ömer b. Hattab (r.a) diyor ki: “ çocuklarınıza yüzmeyi, okçuluğu, ata güzel bir şekilde binmeyi öğretin.”
B) Çocuklar Arasında Spor Müsabakaları Düzenlemek
C) Yetişkinlerin Çocuklarla Oyun Oynaması

Çocuklar İçin Sporun Faydaları
1) Fiziksel boyut: Aktif ve hareketli bir oyun, çocukların beden ve kaslarının gelişmesi için gereklidir.
2) Terbiye boyutu: Çocuk, oyun araç ve gereçleriyle bir çok şeyi öğrenir ve ufkunu geliştirir.
3) Sosyal boyut: Oyun oynamakla çocuk diğer çocuklarla nasıl sosyal ilişkiler kuracağını öğrenir.
4) Üretici boyut: Oyun sayesinde çocuk, üretici gücünü ortaya çıkarır ve aldığı fikirleri uygulamaya koyar.
5) Ahlaki boyut: Çocuk, oyunla doğruluk ve yanlışlık gibi kavramları öğrenir.
6) Kişisel boyut: Oyun vasıtasıyla çocuk, kendinde var olan yetenekleri keşfetme imkânını elde eder.
7) Tedavi boyutu: Oyun vasıtasıyla çocuk çeşitli baskılardan kaynaklanan sıkıntıyı üzerinden atar.

İlmi Ve Fikri Yapı
A) Çocuğun Öğrenim Hakkı Ve Ona İlim Sevgisini Ve Adabını Kazandırmak
B) Çocuğun Bir Miktar Kur’an Ve Hadis Ezberlemesi Ve Bunda Samimi Olması
C) Çocuk İçin İyi Bir Okul Ve Hoca Seçilmesi
D) Çocuğun İyi Derecede Yabancı Dil Öğrenmesi
E) Çocuk İçin İyi Bir Kütüphanenin Oluşturulması Ve Bunun Çocuk Üzerindeki Tesiri
F) Çocuk, İlmi Kabiliyetine Göre Yönlendirilmelidir

Visited 1 times, 1 visit(s) today

Benzer yazılar

Leave a Comment